I. Vị trí địa lý, diện tích, dân số
1. Sự hình thành: Xã Phú Xuyên được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Nam Tiến, Hồng Thái, Quang Hà, thị trấn Phú Minh, thị trấn Phú Xuyên, Nam Phong (huyện Phú Xuyên); Văn Tự, Minh Cường (huyện Thường Tín); phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của xã: Tô Hiệu, Vạn Nhất (huyện Thường Tín). Lý do lấy tên xã mới là Phú Xuyên: Việc đặt tên của xã theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện (trước sắp xếp) thuận lợi cho việc nhận diện, cập nhật dữ liệu thông tin. Phú Xuyên xứng danh với tên gọi "đất trăm nghề" bởi trên địa bàn huyện có hàng loạt làng nghề nổi tiếng. Theo đó, hàng khảm có nhiều loại như: sập, tủ chè, ghế bành...; hàng mỹ nghệ như các bức tranh phong cảnh, chân dung; các đồ gia dụng như hộp đựng đồ khâu, đồ trang sức, khay... Vì vậy, việc lấy tên đơn vị hành chính mới là Phú Xuyên bảo đảm giữ gìn các yếu tố truyền thống, lịch sử, văn hóa địa phương; mang đậm dấu ấn, là một phần ký ức, là kỷ niệm của những thế hệ người dân ở nơi đây và được cử tri trên địa bàn đồng tình ủng hộ.
2. Vị trí địa lý: Xã Phú Xuyên giáp các xã: Chương Dương, Thượng Phúc, Phượng Dực, Chuyên Mỹ, Đại Xuyên của thành phố Hà Nội và tỉnh Hưng Yên.
3. Diện tích, dân số: Xã Phú Xuyên có diện tích tự nhiên là 60,02 km2; quy mô dân số là 96.635 người.
TT | Xã hình thành trên cơ sở | Diện tích (km2) | Quy mô dân số (người) | Ghi chú |
1 | Xã Văn Tự (Huyện Thường Tín) | 5,17 | 10.206 | |
2 | Xã Minh Cường (Huyện Thường Tín) | 4,73 | 10.554 | |
3 | Xã Tô Hiệu (Huyện Thường Tín) | 1,79 | 306 | Điều chỉnh từ xã Tô Hiệu (5,54 km2; 12.673 người) |
4 | Xã Vạn Nhất (Huyện Thường Tín) | 6,68 | 12.331 | Điều chỉnh từ xã Vạn Nhất (7,99 km2; 16.773 người) |
5 | Thị trấn Phú Minh (Huyện Phú Xuyên) | 1,07 | 5.952 | |
6 | Thị trấn Phú Xuyên (Huyện Phú Xuyên) | 6,96 | 13.420 | |
7 | Xã Nam Tiến (Huyện Phú Xuyên) | 6,81 | 10.034 | |
8 | Xã Hồng Thái (Huyện Phú Xuyên) | 9,24 | 8.862 | |
9 | Xã Quang Hà (Huyện Phú Xuyên) | 7,94 | 11.825 | |
10 | Xã Nam Phong (Huyện Phú Xuyên) | 9,63 | 13.145 | |
| Tổng | 60,02 | 96.635 | |
| | | | |
II. Đặc điểm kinh tế, xã hội
Xã Phú Xuyên có mạng lưới giao thông dày đặc: quốc lộ 1A, bến đò Vườn Chuối (Hồng Thái), đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ đi qua. Xã nằm giáp ranh với các xã của tỉnh Hưng Yên và nằm trong phạm vi được quy hoạch đô thị vệ tinh, đây là tiền đề tạo bước đệm cho việc thúc đẩy và phát triển kinh tế - xã hội.
Trên địa bàn xã có nhiều làng nghề truyền thống, là nơi bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc trưng của vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Đây là tiềm năng, động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương; là điểm đến hấp dẫn đối với du khách muốn tham quan, trải nghiệm văn hóa làng nghề.
Phú Xuyên đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể như đình Nam Phú (Nam Phong) thờ Tam vị Đức Thánh Tản. Đây là những vị Thành hoàng có công giúp nước cho dân vào thời vua Hùng.
1. Đặc điểm kinh tế
Kinh tế xã phát triển đa dạng với các lĩnh vực chính là công nghiệp, thương mại - dịch vụ, và nông nghiệp chất lượng cao.
Là đầu mối quan trọng kết nối các tỉnh phía Nam Hà Nội và được quy hoạch để trở thành đô thị vệ tinh và trung tâm phát triển kinh tế công nghiệp, dịch vụ, trung chuyển hàng hóa, dịch vụ logistics… Tạo điều kiện tiền đề để thu hút đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp và phát triển thương mại.
Xã có nhiều làng nghề truyền thống được công nhận, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Cùng với phát triển làng nghề, Phú Xuyên khai thác du lịch làng nghề, thu hút khách đến thăm quan và trải nghiệm.
Phú Xuyên đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử nhằm quảng bá, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm làng nghề truyền thống. Từ tháng 01/2025 đến nay, địa phương đã triển khai nhiều phiên livestream trên mạng xã hội; chỉ đạo các xã, thị trấn triển khai hình thức bán hàng trực tuyến.
Về nông nghiệp, xã Phú Xuyên phát triển nông nghiệp đa dạng, hiện đại và định hướng phát triển bền vững. Ngoài trồng lúa, trên địa bàn đã có nhiều vùng chuyên canh theo tiêu chuẩn VietGAP như mô hình trồng bưởi, rau sạch và cây ăn quả có giá trị cao. Ngoài ra, xã còn nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi, rau trái vụ, cam, nấm, dưa leo… trong mô hình trang trại quy mô lớn.
2. Đặc điểm văn hóa - xã hội
Xã tích cực phát huy giá trị di tích lịch sử gắn với lễ hội truyền thống trên địa bàn, tiêu biểu như: đình Nam Phú, đình Văn Minh... kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng và gìn giữ bản sắc văn hóa vùng địa phương.
Hoàn thiện thiết chế văn hóa - thể thao tại các thôn, cụm dân cư, tạo không gian sinh hoạt cộng đồng lành mạnh, giúp kết nối mọi người, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Xã có nhiều di tích lịch sử được xếp hạng cấp Quốc gia, nổi bật là đình Phú Xuyên, đình, đền Nam Phú[1]…
Phú Xuyên có hệ thống giáo dục các trường từ mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, THPT được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học hiệu quả. Một số trường học tiêu biểu như: Trường Mầm non Phú Xuyên, Trường THPT Phú Xuyên A,…
Xã Phú Xuyên sở hữu bệnh viện đa khoa, các phòng khám đa khoa đảm bảo chăm sóc sức khỏe toàn diện cho cư dân, để phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trên địa bàn và các vùng lân cận. Ngoài ra, xã có trạm y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng. Trạm y tế xã phối hợp cùng các ngành, đoàn thể địa phương thường xuyên kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm đối với các hộ sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân. Đặc biệt, Trung tâm y tế Phú Xuyên liên kết với các bệnh viện lớn như: Bệnh viện Y học Cổ truyền Hà Nội, Bệnh viện Nông nghiệp để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh chất lượng cao, nhiều người dân đã tin tưởng, tìm đến khám chữa bệnh ngày càng đông.
[1] Nghị quyết số 24/NQ-HĐND ngày 29/4/2025 (Phụ lục 1c - Di sản văn hóa vật thể)